Մեր զրուցակիցն է ԱԺ «Իմ քայլը» խմբակցության պատգամավոր Լուսինե Բադալյանը
Ավարտվեց նոր խորհրդարանի առաջին նստաշրջանը. Որքանո՞վ եք արդյունավետ գնահատում ԱԺ-ի աշխատանքը՝ հաշվի առնելով, որ նաև «Իմ քայլը» խմբակցությունից տեսակետներ հնչեցին, որ աշխատանքն այնքան էլ արդյունավետ չէր:
Ես իրականում գնահատում եմ արդյունավետ: Ճիշտ է, հանձնաժողովի նախագահներին կարելի էր ընտրել շատ կարճ ժամանակահատվածում, բայց բանն այն է, որ պատգամավորների ստվար զանգվածին ոչ հանրությունն է ճանաչում, ոչ էլ ներսում են իրար ճանաչում: Քիչ մարդ կա, որ բոլորին գիտի, և սա շատ լավ հնարավորություն էր նախ ծանոթանալու իրար տեսակետներին, պատկերացում կազմելու, թե որ հանձնաժողովում ինչպիսի մարդիկ են ընդգրկված, ինչ հարցեր են իրենց հետաքրքրում և ըստ դրա ձևավորելու ընդհանուր պատկերացումներ և նաև քարտեզ, թե ինչպես ես պատկերացնում քո աշխատանքը, այսինքն՝ որ հանձնաժողովում ունես ասելու կամ լսելու բան: Ես համարում եմ, որ բավականին արդյունավետ էին խորհրդարանի այս 5 օրվա երկար ու ծանր նիստերը:
Ո՞ր հանձնաժողովում կունենաք անելիք:
Ես ընդգրկված եմ առողջապահության և սոցիալական հարցերի հանձնաժողովում, բայց հասկացա, որ մեծագույն հաճույքով այն բոլոր խնդիրները, որոնք ես արդեն պատրաստվում էի բարձրացնել, ոչ թե կբարձրացնեմ ամբիոնից բողոքի տեսքով, այլ հանգիստ կարող եմ համագործակցել գյուղատնտեսության հարցերով զբաղվող հանձնաժողովի, մշակույթի ու կրթության հարցերով զբաղվող հանձնաժողովների հետ, որտեղ բավականին կոմպետենտ մարդիկ են ընդգրկված:
Այս նստաշրջանում հետաքրքիր իրավիճակ էր ստեղծվել ԱԺ ընդդիմադիր փոխնախագահի ընտրության հետ կապված. «Իմ քայլը» գրեթե միաձայն քվեարկեց ԲՀԿ թեկնածուի օգտին: Դա ընդդիմության կողմից բնորոշվեց որպես հետաքրքիր ու յուրատեսակ ստուգատես, թե որքանով այդ խմբակցությունում կան սկզբունքային մարդիկ, ովքեր այս տարիներին պայքարել են իրենց սկզբունքների համար, բայց գտնվեց ընդամենը մեկը, որը քվեարկեց մյուս թեկնածուի՝ Մանե Թանդիլյանի օգտին:
Ամեն ինչ հարաբերական է և ամեն ինչ մեկնաբանությունից է կախված: Սկզբունքայինը ևս հարաբերական է: Այսինքն, ես ունեմ անձնական համակրանք և ես արդեն այնքան եմ ինձ հասուն համարում, որ կարող եմ քաղաքական պատասխանատվություն կիսել իմ թիմի հետ: Ո՞ր դեպքում դուք ինձ սկզբունքային կհամարեք. եթե ես իմ հանրային ինդիվիդուալիզմը պահեմ և փորձեմ պոպուլիստական որոշակի նկատառումներից ելնելով ցույց տալ, որ ընդդիմանո՞ւմ եմ, թե՞ ես արդեն պատրաստ եմ կիսելու իմ քաղաքական թիմի պատասխանատվությունը:
Դուք պատրաստ եք կիսել այդ պատասխանատվությունը, նույնիսկ եթե կայացված որոշումը սխա՞լ է:
Մենք բավականին երկար քննարկել ենք հարցը: Եթե լիներ այնպես, որ առանց քննարկման առաջադրանք տրվեր, այդ դեպքում դու կարող էիր պահել քո ինդիվիդուալիզմը, իսկ սկզբունքայնությունն այստեղ շատ ավելի դժվար է, երբ քննարկումներից հետո տեսնում ես, որ փաստարկը շատ հիմնավոր է և հնարավոր է, քո՝ որպես քաղաքացու, տեսանկյունին չհամապատասխանի, բայց քաղաքական փաստարկվածությունը շատ հիմնավոր է: Այդ դեպքում դու ունես ընտրություն: Ես կարծում եմ, որ մենք ԱԺ պատգամավոր ենք, ես ինքս կուսակցական եմ, և դա շատ ծանր պատասխանատվություն է՝ կիսել թիմի հետ որոշումների համար պատասխանատվությունը:
Սակայն ունեք ազատություններ…
Իհարկե, դա էլ կլինի: Քաղաքականության մեջ չի կարող լինել այդքան ազատ: Եթե ես պահպանեմ իմ ազատությունը, նշանակում է՝ այսօր ՔՊ-ն ինձ դուր է գալիս, ես այստեղ եմ, վաղը դուր չի գալիս՝ կգնամ «Լուսավոր Հայաստան» կամ ԲՀԿ: Չի կարող լինել կատարյալ ազատություն: Դրա համար կուսակցություն մտնելուց առաջ շատ երկար պետք է մտածես և շատ վստահ լինես կուսակցության նպատակների ու մնացած սկզբունքների հետ: Եթե դու համաձայն ես դրանց, ապա ժամանակ առ ժամանակ ինչ-որ տեղ քո ինդիվիդուալիզմը պետք է քննարկես քո մեջ գոնե և հասկանաս, որ կա թիմային պատասխանատվություն, և դա շատ լուրջ գործոն է: Եթե դու դրան պատրաստ ես, նոր պետք է մտնես այդ ամենի մեջ:
Այս խորհրդարանի պատգամավորներին հիմնականում մեղադրում են երիտասարդ ու անփորձ լինելու մեջ, նաև հորդորում են գնալ, նստել, սովորել: Ինչպե՞ս եք ընդունում այս քննադատությունները:
Վերադառնալով ձեր առաջին հարցին, թե որքանով էին արդյունավետ ԱԺ առաջին նիստերը. Կարծում եմ՝ ցանկացած մտածող մարդ, որ հետևել է նիստերին և կարողանում է իրեն հետ պահել կողքի կարծիքներից, որոնք շատ հաճախ արհեստականորեն են ներարկվում, կարող է հասկանալ, որ օրակարգից արդեն դուրս են գալիս երիտասարդություն ու անփորձություն տերմինները, որովհետև բավականին լուրջ մասնագիտական քննարկումներ եղան, որը հուսադրող է, և հասկանում ես, որ այստեղ լրիվ այլ որակի խորհրդարան է: Այսինքն թողնում ենք անփորձությունը, եթե անփորձ էին կոճակ սեղմելու մեջ, դա 5 րոպեում սովորելու հարց է: Մնացածը, իհարկե, կա նաև հռետորական արվեստ: Միակ անփորձությունը այդտեղ է, իսկ գիտելիքներով և մնացած փորձառության առումով, ես վստահ եմ, որ այդ հարցը շատ արագ վերանալու է, դուրս է գալու:
Ցանկացած իշխանություն քննադատության առիթներ է տալու, միշտ հասարակությունը դժգոհ է լինելու իշխանությունից: Ի՞նչ պետք է անեք, որ նվազագույնի հասցնեք այդ դժգոհությունը, որովհետև վերջին օրերին կարծեք թե հիասթափության խոսքեր են հնչում:
Ճիշտն ասած, ես չեմ կարողանում հասկանալ, թե ինչու պետք է լինեն այդ հիասթափության խոսքերը: Մինչ այդ էլ հիասթափված էին, որ լավ ընդդիմություն չենք ունենալու, քանի որ «Լուսավոր Հայաստանը» չի կարող լինել ընդդիմություն: Տեսա՞ք՝ ինչ ընդդիմություն են իրենք. այս մի քանի օրվա ընթացքում հասցրեցին ցույց տալ, որ իրենք իսկապես ընդդիմություն են: Նույնկերպ իշխանական թևը հասցրեց ցույց տալ, որ բավականին պատրաստված է, և այնտեղ գրեթե չկան պատահական մարդիկ: Վերջին օրերին ամենից շատ իմ կողմից հնչեցված արտահայտությունն էր՝ ինչ ուզում եք ասեք, բայց ընդդիմություն լինելը շատ ավելի հեշտ է, քան իշխանություն: Ընդդիմություն լինելով դու կարող ես խնդիրը գտնել, բողոքել ու հետ քաշվել, իսկ իշխանությունը պետք է այդ խնդիրները լուծի և նաև քննադատվի: Ընդդիմությունը խնդիրներ բարձրացնելու համար շնորհակալություններ է ստանում, իշխանությունը խնդիրները լուծելու համար շնորհակալություններ չի ստանում: Ամեն ինչ պետք է անենք, որ դժգոհությունը հասցնենք նվազագույնի, անկախ նրանից՝ մեզ քննադատելու են, թե ոչ:
Ի դեպ, Վատիկանում ՀՀ նախկին դեսպան Միքայել Մինասյանն իր հարցազրույցում նշել է, որ մեր ժողովրդի պահանջը լավ ապրելու պահանջն է և դա է մարդկանց մղել բողոքների: Ձեր կարծիքով՝ մեր հասարակությունը հենց լավ ապրելու պահանջո՞վ փողոց դուրս եկավ:
Նայած, թե ինչ ենք հասկանում «լավ ապրել» ասելով: Եթե մենք զուտ բնազդային մակարդակի վրա խնդիրները քննարկենք, դա մի բան է, և որոշակի խավ հենց այդպես է մտածում, որ եթե իր գրպանը դատարկ չէ, ինքը լավ է ապրում: Ավելի զարգացած, ինտելեկտուալ խավի համար դա բավարար չէ: Այդ խավն իր գաղափարները կյանքի կոչելու խնդիր ունի, իր ազատությունների, մտածելակերպի, լավ կրթություն ունենալու խնդիրներ ունի: Այսինքն սոցիալական տարբեր խմբերում լավ ապրելու պահանջները, դրա բնորոշումները տարբեր են: Այստեղ խնդիրն այն է, որ մենք պետք է կարողանանք բոլոր այդ շերտերի համար լավ ապրելու պահանջը հասցնել գոնե բավարար մակարդակի: Այսինքն նրան, ում հետաքրքիր է միայն իր գրպանի պարունակությունը, բավարար չափով կարողանանք այդ հարցը լուծել, ում կրթությունն է հետաքրքիր, այդ հարցը լուծենք:
Հակառակ դեպքում՝ հասարակությունը նորից փողոց դուրս գալով կփոխի՞ իշխանություններին:
Եթե կլինի դրա անհրաժեշտությունը, հավատացեք, ես դեմ չեմ: Մենք պետք է ամեն ինչ անենք, որ ոչ թե դուրս չգան փողոց ու մեզ իշխանությունից չհեռացնեն, դա չէ խնդիրը: Վստահ եմ, որ մեր մեջ գրեթե չկան այդպիսի մարդիկ, որ կառչած պիտի մնան աթոռից, բայց մենք ամեն ինչ պետք է անենք, որ այն խոստումները, որոնք հնչել են անընդհատ, և քարոզարշավի ընթացքում, և հեղափոխության ընթացքում, ինչի համար մարդիկ դուրս էին եկել փողոց, անպայման դարձնել իրականություն: Դա մեր պարտականությունն է:
